İrritable Bağırsak Sendromu ve Fodmap Diyeti

İrritable bağırsak sendromu (İBS) mühlet gelen karın rahatsızlığı yahut ağrı ile tıpkı durum olan bağırsak hareketlerinin değişmesi durumudur. Gerilim yahut duygusal periyotlarda ishal ve kabızlık alışkanlığındaki değişiklikler ile devam eden durumdur.

İBS, tüm yaş kümelerinde görülmektedir. Bununla birlikte, İBS’li hasta bireylerin, en çok rahatsız oldukları durumların başında acil dışkılama hissi devamında ise şişkinlik ve dışkılama sayısıdır. İBS hastalarında karın ağrısı, genellikle kramp halinde, farklı şiddette, alt kadranlarda lokalize olup gece uykudan uyandırmamaktadır.

İBS VE BESLENME ALAKASI

İBS’de beslenme tedavisinin maksadı kâfi ve istikrarlı besin alımını sağlamak ve bireyin İBS belirtilerine nazaran beslenme programını düzenlemek ve besinlerin gösterdikleri belirtiye nazaran idaresindeki potansiyel rolü açıklamaktır. İBS’ de beslenme tedavisi belirtilere yönelik olmalıdır. Belirtilerle bağlantılı olabilecek besinlerin diyetten çıkarılması/azaltılması gerekmektedir. Diyare durumunda az posalı, konstipasyon durumunda ise bol posalı, diyare ve konstipasyonun birlikte görüldüğü durumlarda az posalı diyete ek olarak günlük 20 gram kepek eği yapılmalıdır. Çözünebilir lif, çözünmeyen life nazaran daha aktiftir

Besinlerin düşük ya da yüksek FODMAP içeriğine dair kesişim noktaları belirlenmiştir . Kesişim noktalarının ortaya çıkışı dikkatli klinik müşahede ve hastaların belirti konusundaki fikirleri ile olmuştur. Porsiyonu başına 0,5 gramdan fazla özgür fruktoz içeren yiyecek ve içecekler, glukoza bakılmaksızın 3 gramdan fazla fruktoz içerenler (yüksek fruktoz yükü olanlar) ve 0,2 gramdan fazla fruktan içerenler belirtileri etkilemesi açısından riskli bulunmaktadır. İBS yönelik FODMAP diyeti buğday, soğangiller, fasülyeler, birtakım meyve ve sebzeler kümeleri, laktoz içeren süt ve eserleri, sorbitol ve birtakım tatlandırıcıları kısmaktadır.

İBS VE FODMAP İLGİSİ

FODMAP fermente edilebilir oligosakkaritler, disakkaritler, monosakkaritler ve polyollerin baş harflerinden oluşmuş tabirdir.

FODMAP bileşenlerinin ortak özellikleri ince bağırsakta zayıf emilmeleri, bakteriler tarafından süratli bir formda fermente edilebilir olmaları, küçük ve hasebiyle ozmotik olarak etkin moleküller olmalarıdır. Kolonda fermentasyona uğrayabildikleri için fermente edilebilir olarak isimlendirilmektedir. Kolonda fermente edilmeleri ince bağırsakta tamamlanmayan emilimlerinden ve sindirim için uygun hidrolaz enzimlerinin yokluğundan ya da gerekli enzimlerin düşük konsantrasyonda olmasından kaynaklanmaktadır

Belirtilerin oluşmasında rol alan beslenme yanlışlarını belirlemede ve diyetin başarılı olmasında alanla ilgili deneyimi olan diyetisyenin çok değerli rolü vardır. Diyetisyenin yapacağı kıymetlendirme ve verileceği eğitim diyetin muvaffakiyet ile sonuçlanmasını sağlar. İBS’li hastalarda düşük FODMAP diyetinin teğe bir anlatımının diyet başarısı sağladığı saptanmıştır.

Düşük FODMAP diyeti İBS hastalığında çok tesirli bir tedavi olarak görülmektedir ve araştırmalara nazaran FODMAP diyetinin İBS’li hastalarda işlevsel gastrointestinal belirtilerin denetiminde aktifliğine dair ispatlar bulunmaktadır.. İBS’de fruktoz, sorbitol ve başka polyoller molekül yüklerinin düşük olması ve lümende su tutmaları nedeni ile ishale sebep olabilmektedir. Sorbitol ve mannitolün İBS’li hastalarda sağlıklı bireylere nazaran daha fazla emilim göstererek gastrointestinal belirtilerin artışına sebep olduğu için bu polyollerin IBS’li hastalarda kısıtlanması önerilmektedir.

Kaynak: Doktor Takvimi